Gdy kolor staje się powietrzem

Aleksandra Jachtoma urodziła się w 1932 roku. Jej życie związane jest z Warszawą, tu kończyła studia artystyczne, tutaj debiutowała, brała udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych zyskując zasłużoną pozycję w świecie polskich sztuk plastycznych. Aktywnie działała w Związku Polskich Artystów Plastyków, w latach 70. uczestniczyła w pamiętnych plenerach w Osiekach gromadzących najwybitniejszych polskich twórców drugiej połowy XX w. W latach 80. i 90. brała udział w plenerach poświęconych sztuce geometrycznej organizowanych w Białowieży i Okunince. Jest laureatką nagród i wyróżnień, w tym najbardziej prestiżowej nagrody polskich malarzy – Nagrody im. Jana Cybisa za rok 2003.
 
Malarstwo Aleksandry Jachtomy postrzegane jest dzisiaj przez pryzmat dzieł powstałych w ostatnich 4 dekadach. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest fakt, że obrazy z tego okresu są najlepiej znane i komentowane przez krytykę artystyczną i historyków sztuki, ale także najczęściej przywoływane przez samą artystkę. Stanowią zdecydowanie dominujący zrąb dzieł pokazywanych na jej wystawach indywidualnych i one są też wybierane przez kuratorów do wystaw zbiorowych (np. Po Cybisie, Zachęta 2019). Są to obrazy przede wszystkim monochromatyczne z niewielką interwencją, polegającą na domalowanej na obrzeżach blejtramu ramie, bądź na ledwie zauważalnych przejściach walorowych, powodujących, że obrazy te prowokują do myślenia o nich poprzez kolor i odnoszenie ich do tradycji malarstwa wypełniającego pole obrazu barwnymi plamami. Przez wielu łączone są z twórczością malarzy minimalistycznych bądź uprawiających sztukę optyczną. Prowokują wyobraźnię i myślenie do refleksji nad światłem. Dla wnikliwych widzów, mimo wynikającego z miejsca i czasu pewnego pokrewieństwa jej twórczości z artystami wymienionych wyżej kierunków, oryginalność dzieł Aleksandry Jachtomy jest łatwo uchwytna i ceniona. Subtelność kolorystyczna, delikatność związana z formatem obrazów, bezśladowym sposobem kładzenia olejnych farb, harmonijnym zmienianiem palety – wszystko to czyni jej obrazy bytami eterycznymi, a jednak mocno osadzającymi się w pamięci. Wybór obrazów właśnie z tego okresu stanowi korpus wystawy w Galerii Szydłowski.
 
Dla porządku pragniemy także zaciekawić publiczność malarstwem artystki z poprzednich okresów jej twórczości. Stąd zbudowaliśmy kontrapunkty w postaci obrazów z lat wcześniejszych, które pokazują drogę, jaką przebyła, a zarazem dowodzą jej niezwykłej wrażliwości kolorystycznej i malarskiego talentu.